Genetyka konserwatorska

Genetyka konserwatorska – dział biologii konserwatorskiej zajmujący się ochroną różnorodności genetycznej organizmów tak, by były one w stanie radzić sobie ze zmianami środowiska. Bada czynniki genetyczne, które mogą wpływać na ryzyko wyginięcia gatunku, oraz metody, które je minimalizują^[1].

Metody molekularne w ochronie przyrody są stosowane głównie do zmniejszenia ryzyka wyginięcia poprzez minimalizowanie chowu wsobnego (a przez to depresji wsobnej, oprócz tego również depresji outbredowej) i spadku zmienności genetycznej, identyfikowanie populacji szczególnie zasługujących na ochronę^[1], takich jak jednostki zarządzania i jednostki ważne ewolucyjnie^[2], i określenie zarządzania nimi, ustalenie struktury populacji i taksonomii danego taksonu (rozgraniczenie z innymi gatunkami lub podgatunkami itd.), doskonalenie metod nieinwazyjnego pobierania próbek do analiz genetycznych, wybór odpowiedniego miejsca reintrodukcji i odpowiedniej populacji źródłowej^[1][3] (jak np. w przypadku reintrodukcji jesiotrów bałtyckich, gdzie długo uważano, że były to jesiotry zachodnie, dopiero analizy genetyczne wykazały, że była to populacja jesiotrów ostronosych^[4]). Tworzone są również „banki DNA” (jak np. zamrożone zoo), gdzie przechowuje się materiał genetyczny organizmów^[2]. Dawniej jednak niektórzy autorzy ograniczali rolę genetyki konserwatorskiej jedynie do oceny heterozygotyczności populacji. Wraz z rozwojem technik genetyki molekularnej również teoretyczny zakres genetyki konserwatorskiej uległ rozszerzeniu^[3].

Prace Otto Frankela z lat 70. XX wieku były jednymi z pierwszych poruszających istotność czynników genetycznych w ochronie przyrody. Wraz z Michaelem Soulé Frankel napisał pierwszą książkę dotyczącą biologii konserwatorskiej, w której omówiono rolę genetyki w ochronie^[1]. Dwa lata później (1983) ukazała się kolejna książka istotna w rozwoju genetyki konserwatorskiej – Genetics and Conservation autorstwa Schoenewalda-Coxa i współpracowników^[3].